“Τι είναι η Μουσικοκινητική Aγωγή C. ORFF!!!!!” από τη Μουσική ομάδα του Πολύτεχνου

Έχει ταλέντο το παιδί μου στη μουσική; Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσει μαθήματα μουσικής στο ωδείο; Θα έχει τον απαραίτητο χρόνο για την απαιτούμενη μελέτη… Ερωτήσεις και αγωνίες διακατέχουν συχνά τους γονείς για τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις των παιδιών τους! Ας ξεδιπλώσουμε της σκέψη μας…

Η μουσική συνδέεται με τις πρώτες θετικές εμπειρίες των παιδιών και μάλιστα, έχουν αναπτυχθεί θεωρίες που υποστηρίζουν ότι η μουσική επιδρά στο έμβρυο επηρεάζοντας την ψυχολογία του. Με το τραγούδι που τραγουδούν οι μητέρες στα μωρά τους εκπαιδεύουν τα παιδιά τους και δηλώνουν ότι η μουσική αποτελεί ένα από τα μέσα γένεσης και έκφρασης της ευτυχίας. Νανουρίσματα, ταχταρίσματα και παιδικά τραγουδάκια που διδάσκουν την αρίθμηση, τα ζώα, τα φυτά και τις κοινωνικές συμβάσεις, καθώς και τραγουδιστά παραδοσιακά παιχνίδια σε παγκόσμια κλίμακα αποδεικνύουν ότι η μουσικοκινητική αγωγή ανέκαθεν λειτουργεί ως μέσον αγωγής.

Ποια όμως η έννοια του όρου μουσικοκινητική αγωγή, επίσημα γνωστός από τις αρχές του 20ου αιώνα; Με τον όρο μουσικοκινητική αγωγή αναφερόμαστε στο συνδυασμό της μουσικής και της κίνησης με την αγωγή. Πρόκειται για μία ολοκληρωμένη αγωγή, που απευθύνεται σε παιδιά όλων των ηλικιών, με στόχο να καλλιεργήσουν τις σωματικές, πνευματικές και ψυχικές τους ανάγκες. Ο Carl Orff συνδυάζει το λόγο με τη μουσική και την κίνηση, το τραγούδι με τον αυτοσχεδιασμό και τη χρήση μουσικών οργάνων. Το πιο σημαντικό είναι ότι στη μουσικοκινητική αγωγή η διδασκαλία γίνεται μέσα από το παιχνίδι και τη βιωματική εμπειρία σε μία διαρκή εναλλαγή ήχων, κινήσεων, χρωμάτων και αισθήσεων! Είναι μια καλλιτεχνική δραστηριότητα που βοηθά τα παιδιά να ξεδιπλώσουν τα ταλέντα τους με τον πιο διασκεδαστικό τρόπο!

Με τη μουσικοκινητική μπορεί να ασχοληθεί ένα παιδί ήδη από 6 μηνών με την παρουσία και τη βοήθεια της μητέρας. Έτσι, το παιδί όπως και ο γονιός μετέχουν σε ένα συνεχές ταξίδι ήχων και κάθε μάθημα μπορεί να αποτελέσει μια καινούργια περιπλάνηση! Από την ηλικία των 3 ετών ένα παιδί μπορεί να λειτουργήσει μόνο του σε μία ομάδα και στα 6-7 είναι έτοιμο να ασχοληθεί με ένα μουσικό όργανο.
Η αξία της μουσικοκινητικής εκπαίδευσης είναι απεριόριστη και προσφέρει πολλαπλά οφέλη για το παιδί. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι τα παιδιά που έρχονται σε επαφή με τη μουσική από πολύ μικρή ηλικία (ακόμη και νεογέννητα) αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους εφοδιασμένα με ελευθερία έκφρασης, δημιουργικότητα, φαντασία και ιδιαίτερα ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη. Με αυτό τον τρόπο «χτίζουν» την αυτοπεποίθησή τους, ιδιαίτερα τα πιο ντροπαλά παιδιά. Πάνω από όλα, όμως, η μουσικοκινητική αγωγή μπορεί να προσφέρει στο κάθε παιδί πραγματική ευχαρίστηση μέσα από το άκουσμα μίας αγαπημένης μελωδίας ή τη χαρά σαν αποτέλεσμα μιας δημιουργικής διαδικασίας. Και φυσικά αυτό το συναίσθημα της χαράς, ικανοποίησης και ασφάλειας δε θα το κρατήσει μόνο για τον εαυτό του, αλλά θα το χαρίσει και θα το μοιραστεί με την οικογένεια και τους φίλους του.
Τα μαθήματα μουσικοκινητικής στοχεύουν στην αίσθηση του χώρου και του χρόνου, τη γνώση του σώματος, τη δημιουργικότητα, τη φαντασία στη ρυθμική αντίληψη και τη μουσική μνήμη. Τα οφέλη που κερδίζουν τα παιδιά από την μουσικοκινητική ευρύνονται σε πολλούς τομείς. Η μουσική μαζί με την κίνηση μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη δόμηση του συναισθηματικού κόσμου των παιδιών, αναπτύσσοντας την ικανότητα δημιουργίας και της φαντασίας. Η γλώσσα των ήχων επιτρέπει στο παιδί να εκφράσει τις συναισθηματικές του ανάγκες και να επικοινωνήσει με αυτό το μη λεκτικό τρόπο επικοινωνίας. Επίσης, μέσα από τις μουσικοκινητικές δραστηριότητες το παιδί αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, ενθουσιάζεται, αναπτύσσει την αυτοπεποίθηση και την υπευθυνότητά του.

Μέσω της μουσικοκινητικής αγωγής το παιδί έρχεται σε επαφή με βασικές αρχές, όπως το ρυθμό, την κίνηση, τη μελωδία, το τραγούδι, το χορό, την οργανογνωσία με πολύ ευχάριστο και παιδαγωγικό τρόπο. Η κατανόηση, η ακρόαση, η δημιουργία και η εκτέλεση της μουσικής βελτιώνουν τις νοητικές λειτουργίες του παιδιού και συμβάλλουν στην πολύπλευρη ανάπτυξη όλων των πτυχών της προσωπικότητάς του. Σύγχρονες και τεκμηριωμένες μελέτες αποδεικνύουν ότι παιδιά που μαθαίνουν μουσική έχουν καλύτερη δυνατότητα συγκέντρωσης αλλά και γενικότερα αναπτύσσουν καλύτερα τις δεξιότητες τους.

Μέσα από το παιχνίδι, το σώμα και την κίνηση το παιδί βιώνει τους νόμους της μουσικής, του ρυθμού, του λόγου και του χώρου. Παράλληλα, αναγνωρίζει τις κινητικές δυνατότητες του σώματός του, μπορεί να αποκτήσει έλεγχο των μεγάλων μυών του και να θέσει τα θεμέλια για τη σωστή κινητική του ανάπτυξη. Μέσω των δραστηριοτήτων το παιδί αποκτά συνείδηση του σώματός του και πώς αυτό σχετίζεται με την κίνηση στο χώρο και το χρόνο. Μέσα από μουσικά τετράστιχα μαθαίνει να συντονίζει τα μέλη του σώματός του κινητικά στο ρυθμό της μουσικής και σταδιακά καλλιεργεί τόσο την αδρή όσο και τη λεπτή κινητικότητα. Η κίνηση είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας σε αυτές τις ηλικίες. Έτσι, με τη βοήθεια της κίνησης ξεχωρίζει τον ήχο μεγάλης διάρκειας από τον κοφτό, συνειδητοποιεί ψηλές και χαμηλές νότες, αντιδρά στο γρήγορο και στο αργό, απελευθερώνεται, εκφράζει συναισθήματα, αντιλαμβάνεται το χώρο που μας περιβάλλει.

Πολύ σημαντικές είναι και οι κοινωνικές δεξιότητες που κατακτά το παιδί μέσω της μουσικοκινητικής αγωγής. Μέσα από την ομάδα, η μουσική γίνεται μια ακόμη ευκαιρία για συμμετοχή, συνεργασία, ανάληψη ευθυνών, αυτοπειθαρχία και παρότρυνση. Αυτά επιτυγχάνονται μέσα από κινητικά παιχνίδια στην ομάδα και σε ζευγάρια με το γονιό, τη μίμηση, τον αυτοσχεδιασμό, τις ασκήσεις ακοής, την παρατήρηση και τη μεταφορά της κινητικής δράσης στα όργανα.

Σημαντικός στόχος της Μουσικοκινητικής Αγωγής για παιδιά και γονείς είναι να προσφέρει στα παιδιά την εμπειρία του ήχου και της οργανωμένης μουσικής μέσα από το τραγούδι, τα μουσικά όργανα και τις μιμικές κινήσεις σε μικρές οργανωμένες κινητικές φόρμες (χορός). Είναι μία δραστηριότητα που βοηθά τα παιδιά να ανακαλύψουν την ομορφιά της μουσικής, να αναπτύξουν τα αντανακλαστικά και την ομαδικότητά τους. Ακόμα, εξασκεί την παρατηρητικότητα, τη συγκέντρωση, την ετοιμότητα, τη φαντασία και καλλιεργεί την πρωτοβουλία, τη μνήμη και τη δημιουργικότητα. Οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να μάθουν αρκετά τραγούδια και μουσικοκινητικά παιχνίδια που θα χρησιμοποιήσουν με τα παιδιά τους στην καθημερινότητα. Ωστόσο, μέσα από το μουσικό παιχνίδι είναι σημαντική και η επικοινωνία των γονέων μεταξύ τους, καθώς και η ανταλλαγή των εμπειριών τους.

Ποτέ δεν είναι νωρίς για να ξεκινήσει ένα παιδί μουσικοκινητική! Το σύστημα Orff προετοιμάζει τα παιδιά για τη μελλοντική μάθηση, βοηθά στην κοινωνικοποίηση και στο να αναπτύξουν τις πρώτες τους φιλίες. Κάθε μετάδοση γνώσης γίνεται μέσα από το παιχνίδι και τη βιωματική εμπειρία, αφού δεν υπάρχει αρτιότερος τρόπος εκμάθησης για ένα παιδί!

Γραφεί η Μουσική ομάδα του Πολύτεχνου : Νίκη Μιχαλάκα,  Μουσικός – Μουσικολόγος & Μαργαρίτα Παπακώστα, Μουσικοπαιδαγωγός, Μουσικός – Εμψυχώτρια Θεατρικού Παιχνιδιού