Είδαμε την παράσταση ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΣΤΗ ΜΗΔΕΙΑ του Κώστα Γάκη στο Θέατρο Άλφα.Ιδέα

της Δήμητρας Τσιαούση

Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ο Κώστας Γάκης γράφει, σκηνοθετεί και παίζει την «Από την Αντιγόνη στη Μήδεια» στο θεατρικό του σπίτι, το Θέατρο Άλφα.Ιδεά μαγεύοντας τους θεατές, μετά τα θεατρικά ταξίδια σε Σεούλ και Νότιο Κορέα.

Το κείμενο της παράστασης έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ως πρωτότυπη σύνθεση του Κώστα Γάκη. Ένας ποιητής, χωρίς όνομα, στέκεται δίπλα στο θεατή και πλέκει τη δική του ποιητική δημιουργία για την γυναίκα. Βάζει στο κέντρο της σκηνής Αυτήν και προσπαθεί να συνθέσει το ψυχογράφημά της ή καλύτερα τον ύμνο της, μέσα από τα κείμενα των μεγάλων τραγικών ποιητών μας. Απώτερος σκοπός του ποιητή να ενεργοποιήσει τη σκέψη και το συναίσθημα, το παρελθόν, μα κι το παρόν του θεατή.

…και το παιχνίδι ξεκινά με μια φωτιά. Το στοιχείο της φωτιάς έχει μεγάλη σημασία. Να είναι, άραγε, η σπίθα για την έναρξη της ποιητικής σύνθεσης, να αποτελεί το εφαλτήριο μιας μυσταγωγικής διαδικασίας, μια τελετουργίας για να ανασύρουν από τα βάθη της γης τραγικές φιγούρες που στέκονται αγέρωχες στο χρόνο ή πάλι να συμβολίζει τον κρίκο επικοινωνίας με τον θεατή ως κοινωνό των ιδεών;

Οι στιβαρές προσωπικότητες της αρχαίας ελληνικής ποίησης μπορούν να διαβαστούν αλλιώς. Ο μύθος μπορεί να ερμηνευτεί με διαφορετικό τρόπο πατώντας πάνω στα «τραγικά» βήματα με σεβασμό. Δέκα χαρακτήρες γυναικών που σημάδεψαν τις τραγωδίες «ξαναμιλούν», απολογούνται, καταθέτουν αντίλογο, δικαιώνονται, εξυμνούνται, επαναστατούν, πρωτοστατούν, φωνάζουν με λαλιά βροντερή και καθαρή για να αντηχήσει η φωνή τους στο παρόν και να ξαναγεννηθεί. Βέβαια, η φωνή της Μήδειας σηκώνει το βαρύ φορτίο όλων των γυναικείων φιγούρων, σαν μια προσπάθεια να οριστεί εκ νέου το μέλλον των γυναικών μέσα από τις στάχτες.

Προκλητικά, ο ποιητής αντιπαραβάλλει την αντρική κυριαρχία – απολυταρχία με το ισορροπημένο, λελογισμένο μητριαρχικό μοντέλο οργάνωσης. Υπό μια έννοια, θα μπορούσε να μετονομαστεί στον Αντίλογο προς την ανδρική εξουσία. Μα και πάλι θα επαναλάμβανε το κλασικό μοτίβο στην ανδρική προσήλωση.

Σαφέστατα το πρωτότυπο κείμενο γίνεται πηγή έμπνευσης και αρχή πολύπλευρων ερμηνειών. Μα για να μαγνητίζει το θεατή η παράσταση δεν αρκεί μόνο το κείμενο.

Οι ηθοποιοί είναι δοσμένοι στην ερμηνεία τους. Η ταλαντούχα Μαρία Παπαφωτίου συμπυκνώνει όλους του γυναικείους ρόλους με απόλυτη ταύτιση στο κάθε χαρακτήρα. Γίνεται η αταλάντευτη Αντιγόνη, η ερωτική Ιοκάστη, η προγραμματισμένη Ελένη, η υποδειγματική Ιφιγένεια, η σπαρακτική Εκάβη, η δολερή Κλυταιμνήστρα, η χαρισματική Κασσάνδρα, η ρηξικέλευθη Μήδεια. Ο Κώστας Γάκης φορά το ανδρικό προσωπείο. Ντύνεται «ποιητής» και απλώνει το χέρι στον θεατή με βλέμμα οικείο και συμπονετικό, γίνεται βασιλιάς και ορίζει σθεναρά τη μοίρα του άλλου, γίνεται Ορέστης για να φονεύσει…

Οι μουσικοί της παράστασης, οι σεμνές ιέρειες Ίρις Κανδρή και Στέλλα Ζιοπούλου «ντύνουν» αγγελικά τις σκηνές, υποδύονται ρόλους, χαρίζουν τη φωνή τους.

Σκηνοθετικά, η παράσταση είναι ευρηματική και παραπέμπει σε κινηματογραφική προβολή, σε σειρά ταινιών μικρού μήκους, χάρη στην χρήση video art, με κέντρο τη γυναίκα. Ο σκηνοθέτης «βλέπει» το θεατή συνεργό και συνεργάτη και τον θέλει δίπλα του στη σκηνή. Η μεταβολή της θέσης του θεατή είναι ένα ηχηρό μήνυμα για την δική του δράση τόσο στον ποιητικό κόσμο όσο και στον πραγματικό. Έτσι, αξιοποιείται υπέροχα ο δοθείς χώρος της σκηνής και του παραδοσιακού χώρου των θεατών για την εξέλιξη της δράσης.

Τα σκηνικά ακολουθούν minimal γραμμή και ο Στέφανος Λώλος κρατά πάνω στην σκηνή τα απολύτως απαραίτητα στοιχεία για να μιλήσουν, όπως το βασιλικό στέμμα, ένα μικρό σεντούκι, ένα μαχαίρι.

Ενδιαφέρον μεγάλο έχει και η κίνηση των ηθοποιών, την οποία επιμελήθηκε ο Ευθύμης Χρήστου. Όλα υπογραμμίζουν την λεπτομέρεια, το άναμμα της φωτιάς του ποιητή, το βλέμμα του, η κίνηση της κάθε γυναικείας φιγούρας και ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει.

Μετά το τέλος της παράστασης ο Κώστας Γάκης διαβάζει ποιήματα των θεατών της παράστασης

Η παράσταση «Από την Αντιγόνη στη Μήδεια» αποτελεί μια θεατρική επιλογή για το θεατή που στοχάζεται, που δεν εφησυχάζει, που αγαπά την Ελλάδα και την Γυναίκα.

Ο Λόγος του Κώστα Γάκη είναι πρωτίστως ύμνος προς την γυναίκα.

Ο Λόγος του είναι βαθύτατα προσωπικός, έντονα πολιτικός, κρυφά επαναστατικός, καθόλα επίκαιρος, υπέροχα δοτικός.

Υ.Γ. Την παράσταση θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν άνετα και παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου, καθώς το κείμενο είναι απλό, κατανοητό και ταυτόχρονα μεστό σε νοήματα. Γιατί να μην δώσουμε στα παιδιά μας μια πηγή έμπνευσης τέτοιας ποιότητας;