ΕΛΕΝΗ
Επιμέλεια : Νικόλαος Σύρος .
Στο κέντρο πολιτισμού Ελληνικός Κόσμος παρουσιάζεται στην παιδική σκηνή το κλασσικό και διαχρονικό έργο του Βίκτωρος Ουγκώ Οι Άθλιοι με την σκηνοθετική ματιά της Κωνσταντίνας Νικολαιδη.Στην σκηνή ένας θίασος με 22 ηθοποιούς ζωντανεύει το υπέροχο έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας . Εμείς βρήκαμε του Άθλιους πρωταγωνιστές της παράστασης και μιλήσαμε μαζί τους για το πώς βιώνουν αυτή την θεατρική εμπειρία
- Το μυθιστόρημα ” Οι Άθλιοι” θεωρείται ένα έργο διαχρονικό. Ποια πιστεύετε πως είναι τα κοινωνικά προβλήματα που προβάλλονται και αφορούν και την εποχή μας;
Η ανέχεια, η κοινωνική αδικία, η ταξική ανισότητα, ο ευτελισμός των πανανθρώπινων εννοιών που περικλείει η θρησκεία και το πάλαι ποτέ υπαρξιακό ζήτημα είναι μόνο κάποια από τα προβλήματα που φωτίζει ο συγγραφέας. Μέσα από ένα βαθιά ρομαντικό μυθιστόρημα, ο Ουγκώ παρουσίασε ταυτόχρονα ένα κοινωνικό μανιφέστο που αφορά δυστυχώς κάθε εποχή από τη δική του μέχρι και τη σημερινή.
- Ο Βίκτωρ Ουγκώ ολοκλήρωσε το βιβλίο του μετά από 17 χρόνια. Ποιοι νομίζετε πώς ήταν οι λόγοι που τον οδήγησαν στην καθυστέρηση της ολοκλήρωσης του έργου του;
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι Άθλιοι «ωρίμαζαν» μαζί με τον ίδιο τον Ουγκώ. Καθ’ολη τη διάρκεια της ζωής του έτεινε να αμφισβητεί όσα μέχρι πρότινος πίστευε, να τα αφορίζει και να ξεκινάει εκ νέου να χτίζει μια νέα κοσμοθεωρία. Είτε σε πολιτικό, είτε σε κοινωνικό, είτε σε θρησκευτικό επίπεδο. Ο Ουγκώ ήταν συνεχώς σε μια εσωτερική πάλη, ώστε να ανακαλύψει και ο ίδιος τον εαυτό του. Αυτό αποτυπώνεται και στους χαρακτήρες του έργου. Παλεύουν με τους δαίμονες τους, απαρνιούνται τις αρχές που πήραν από το σπίτι τους, σπάνε τον φαύλο κύκλο της μίζερης ύπαρξής τους και αναγεννιούνται από τις στάχτες τους. Όλοι οι χαρακτήρες έχουν και κάτι από τον ψυχισμό του Ουγκώ. Ψήγματα ίσως, αλλά είναι εκεί. Δεν αναμοχλεύει πρόσωπα και καταστάσεις για να είναι εύπεπτο το έργο, αλλά παρουσιάζει την αθλιότητα με τρόπο γκροτέσκο, ίσως για να αφυπνίσει και ο ίδιος αισθήματα και ιδανικά που, ειδικά στην εποχή του, βρίσκονταν σε λήθαργο.
- Εκπροσωπείτε τους Άθλιους, την ψυχή του έργου. Ποια είναι η γνώμη σας για τους επαναστάτες εκείνης της εποχής;
Οι επαναστάτες που ενσαρκώνουμε, όπως και γενικότερα οι επαναστάτες εκείνης της εποχής, μιας και μιλάμε για την περίοδο των μεγάλων κοινωνικών εξεγέρσεων, χαρακτηρίζονται από έναν άκρατο ενθουσιασμό, έναν απαράμιλλο ρομαντισμό και μια αυταπάρνηση που έχει πλέον εκλείψει. Είναι πραγματικά αξιέπαινο, να γνωρίζεις το θηρίο με το οποίο παλεύεις, να το κοιτάς στα μάτια και να μην κάνεις βήμα πίσω. Δεν μιλάμε μόνο για θάρρος, θεωρώ πως είναι κάτι μεγαλύτερο, κάτι αγνό και ποιητικό. Κάθε επανάσταση μας έφερε στο σήμερα. Στο τώρα, με τα πάνω και τα κάτω, με τα καλά και τα άσχημα. Πάνω απ’όλα όμως μας δόθηκε η δυνατότητα να μπορούμε να εκφραζόμαστε ελεύθερα, να αμφισβητούμε τα κακώς κείμενα και να έχουμε φωνή. Αυτό κρατάω.
- Ποια είναι η θέση της αγάπης στο έργο αυτό;
Η αγάπη έχει έναν μαγικό τρόπο να τρυπώνει παντού. Είναι το νόημα της ύπαρξής μας. Έτσι λοιπόν ακόμα και σε ένα έργο σκληρό και σκοτεινό όπως αυτό, η αγάπη έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Είναι κάπως οξύμωρο αλλά μέσα από τα πάθη των χαρακτήρων και την συνολική τους πορεία, είναι ευδιάκριτο πως ο στόχος του καθενός και της καθεμίας πηγάζει από την αγάπη. Ο πάτερ Μηριήλ εξαγνίζει το σκοτάδι του Αγιάννη για να τον φέρει στον δρόμο του Θεού, η Φαντίν θυσιάζεται για να φροντίσει την κόρη της, ο Αγιάννης παίρνει την μικρή Κοζέτ και τη μεγαλώνει σαν δικό του παιδί, οι επαναστάτες σαν αδέρφια,πέθαινουν μαζί για τα ιδανικά τους, ο Μάριος και η Κοζέτ ελευθερώνουν την ψυχή του Αγιάννη μέσα από την αγάπη τους κτλ κτλ. Και αυτά είναι μόνο κάποια σημεία που μου έρχονται πρόχειρα στο μυαλό. Όλα τα παραπάνω περιέχουν τα συστατικά που εσωκλείει η αγάπη. Την έγνοια, τη συμπόνια, την προστασία, τη θυσία, τη συγχώρεση.
- Ποιος ήταν ο στόχος της σκηνοθέτριας Κωνσταντίνας Νικολαΐδη κατά την μεταφορά του έργου στο θεατρικό σανίδι;
Η κυρία Νικολαΐδη θέλησε να μεταφέρει ,όσο πιο πιστά γίνεται, ένα τεράστιο σε όγκο και σημασία έργο, ώστε να μπορεί να το παρακολουθήσει όλη η οικογένεια. Θεωρώ πως το πέτυχε παρότι μιλάμε για ένα πολύ δύσκολο και φιλόδοξο εγχείρημα. Έχει κρατήσει όλη τη σημασία, τις έννοιες και τα μηνύματα αυτού του μεγάλου μυθιστορήματος χωρίς να κάνει εκπτώσεις. Σίγουρα κάποια σημεία έχουν τροποποιηθεί για να μπορεί να παρουσιαστεί και στο νεαρό κοινό, αλλά η ουσία έχει παραμείνει στο ακέραιο.
- Ο επίσκοπος έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία στον Γιάννη Αγιάννη. Θεωρείτε πώς αξίζουμε όλοι μια δεύτερη ευκαιρία;
Είμαι υπέρμαχος των δεύτερων ευκαιριών. Δεν πιστεύω πως υπάρχουν αλάθητοι άνθρωποι. Είμαστε γεμάτοι πάθη και αυτό ίσως είναι και η ομορφιά της ύπαρξής μας (όταν αυτό ,βέβαια, δεν είναι σε βαθμό επικίνδυνο για τους γύρω μας). Όλοι μας παλεύουμε με κάτι: με τους δαίμονές μας, με τις αδυναμίες μας, τα «πιστεύω» μας. Η πάλη και η προσπάθεια μας οδηγούν στην ολοκλήρωση μας. Οι δεύτερες ευκαιρίες ωστόσο πρέπει να υπάρχουν για να αξιοποιούνται. Στην περίπτωση του Αγιάννη, ο χαρακτήρας μετανόησε ειλικρινά για τα περασμένα σφάλματά του και δόθηκε ολοκληρωτικά στο να βοηθάει τους γύρω του. Τόσο σαν δήμαρχος, όσο και σαν πατέρας της μικρής Κοζέτ.
- Η επανάσταση των φοιτητών τι συμβολίζει; Είναι τελικά αναγκαίες οι επαναστάσεις στους καιρούς μας;
Η Γαλλία του 19ου αιώνα ήταν η κοιτίδα των κοινωνικών αναβρασμών και των ραγδαίων πολιτικών ανακατατάξεων. Έδινε τον παλμό των εξελίξεων σε όλη την Ευρώπη και αποτελούσε παράδειγμα για όλους τους καταπιεσμένους λαούς. Τούτου λεχθέντος η επανάσταση των φοιτητών συμβολίζει το νέο ρεύμα. Την αλλαγή από τα καταπιεστικά μοναρχικά καθεστώτα, στη νέα εποχή, όπου η δημοκρατία θα έπαιρνε τα ηνία. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, υπήρχε ήδη ενεργό επαναστατικό αίσθημα, αλλά λόγω των εξωτερικών απειλών και των συνεχών πολέμων το κίνημα αυτό αποδυναμώθηκε και επανήλθε η μοναρχία, σε μια πιο ήπια μορφή. Το παλαιό κατεστημένο ήταν αυτό που ήθελαν να αποκαθηλώσουν οι φοιτητές. Τις αρχές της βασιλείας και ό,τι αυτή πρέσβευε. Τον τερματισμό του καθεστώτος ανέχειας, ανεργίας και τρόμου που για αιώνες την συντρόφευαν.
Ασφαλώς και είναι αναγκαίες οι επαναστάσεις. Η επανάσταση φέρνει την πρόοδο και την βελτίωση. Επαναστάσεις όμως δεν είναι μόνο οι αιματηρές συρράξεις και η ανακατανομή της εξουσίας. Επαναστάσεις μπορούν να γίνονται καθημερινά. Στα μικρά. Επανάσταση είναι να μη δεχόμαστε το ρατσισμό που τόσα χρόνια φωλιάζει στις ψυχές των ανθρώπων. Επανάσταση είναι να αντιτασσόμαστε στην ομοφοβία και τον σεξισμό. Πράγματα που ήταν για αιώνες το κατεστημένο. Επανάσταση γίνεται και στους χώρους εργασίας, όταν κάποιος ορθώνει ανάστημα στην καταπίεση του εργοδότη απέναντι στους εργαζομένους, μη υπολογίζοντας τις συνέπειες. Άλλωστε δεν υπάρχει ποτέ ουσιαστική επανάσταση χωρίς συνέπειες. Επαναστάτης είναι αυτός που ζυγίζοντας τις καταστάσεις, ακόμα και αν ξέρει ότι θα βγει χαμένος, συνεχίζει να αντιστέκεται και να παλεύει. Οι επαναστάσεις είναι ρομαντικές γιατί σπάνια έχουν αίσιο τέλος για τους ίδιους του πρωταγωνιστές και τα οφέλη τα απολαμβάνουν κατά κύριο λόγο οι επόμενοι. Αυτό όμως δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει. Όπως άλλωστε είχε γράψει και ο αγαπημένος Άλκης Αλκαίος, «το πιο βαθύ σκοτάδι, είναι πριν την αυγή».
- Ποιος είναι ο ρόλος της συγχώρεσης στις ψυχές των ανθρώπων;
Είναι η κάθαρση. Για να επιθυμεί κάποιος την συγχώρεση, έχει βασανιστεί, έχει μετανιώσει και επιθυμεί να ξεκινήσει από την αρχή, σε νέα βάση. Δεν είναι απλή υπόθεση. Θέλει θάρρος να τη ζητάς όπως και να τη δίνεις. Η συγχώρεση είναι μια πράξη αγάπης και όπως είπαμε προηγουμένως, η αγάπη είναι πάνω από όλους και από όλα.
Η παράσταση συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία κάθε Σάββατο κια Κυριακή στο Κέντρο Πολιτισμού “ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ” και μπορείτε να μάθετε περισσότερα και να κλείσετε τα εισιτήρια σας εδώ!
