Δήμητρα Τσιαούση
Γιατί επιλέξατε να ανεβάσετε το παραμύθι του Άντερσεν Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα; Τι μηνύματα περνά στα παιδιά;
Το Αηδόνι είναι από τα πιο αγαπημένα παραμύθια των παιδικών μου χρόνων. Φανταζόμουν το μηχανικό αηδόνι πράσινο και πλουμιστό (νομίζω πως περισσότερο σε παγώνι παρά σε αηδόνι το φανταζόμουν…). Κι όμως, όταν εμφανιζόταν το Αληθινό, άνοιγε ένας καινούριος κόσμος. Πετούσε, και ακριβώς γι αυτό, δεν χρειαζόταν ούτε χρώματα, ούτε εντυπωσιασμούς. Πετούσε, και το όμορφο κελάηδισμά του, το φανταζόμουν σαν τον ήχο του αέρα. Κι έτσι το κράτησα. Το Πέταγμα. Μαζί με το τραγούδι του. Στην παράσταση εννοώ. Κράτησα αυτη την αίσθηση της δύναμης που σου δίνει η ελευθερία. Και το μεγάλο μήνυμα είναι ακριβώς αυτό: Η δύναμη της Ελευθερίας είναι η Επιλογή. Η Επιλογή που σε οδηγεί στον δρόμο της Αγάπης.
Στην παράστασή σας χρησιμοποιείτε κούκλες, χορογραφίες Τάι Τσι, θεατρικό παιχνίδι… Ποιος είναι ο σκοπός αυτής της σκηνοθετικής προσέγγισης;
Κούκλες, μάσκες, καπέλα, χρησιμοποιούμε για την αλλαγή των ρόλων. Μ’ αρέσει να χρησιμοποιώ στοιχεία και να αλλάζουν οι ηθοποιοί ρόλους μπροστά στα παιδιά. Όλα γίνονται φανερά. Είναι σαν να λέμε στα παιδιά: Κοιτάξτε! Παίζουμε! Παίξτε κι εσείς! Μπορείτε. Παίξτε μαζί μας! Παίξτε στο σπίτι με τους φίλους σας. Αυτό είναι στην πραγματικότητα το θεατρικό παιχνίδι που προτείνουμε. Ε, και μέσα σ’ όλη την παράσταση υπάρχουν και πολλά σημεία που παίζουμε πραγματικά μαζί με τα παιδιά. Θεατρικό παιχνίδι σε όλο του το μεγαλείο! Όσο για το Τάι Τσι… Σε αντίθεση με τους ρυθμούς της εποχής που τρέχουν ανεξέλγκτα και άρρυθμα, ήθελα να δώσω στην παράσταση όλη την αίσθηση της ανατολικής κουλτούραςκαι φιλοσοφίας. Έτσι, η αίσθηση της κίνησης του Τάι Τσι (Τάι Τσι: Ανώτερη Ενέργεια και όπως μας είπε και ο Δάσκαλος: είναι η εσωτερική έκφραση του Κουνγκ Φου) μας μυεί στη φιλοσοφία της ροής
Ποιος είναι ο ρόλος του κλουβιού στην παράσταση;
ΤΟ ΚΛΟΥΒΙ! Το κλουβί είναι το πιο συγκινητικό μας αντικείμενο.Το πιο «βαρύ». Κουβαλάει μέσα του τον συμβολισμό της φυλακής. Ακόμα και με ανοιχτή πόρτα, είναι πάντα φυλακή (και ίσως η χειρότερη μορφή της). Κουβαλάει τα δεσμά, στα οποία μόνοι μας, οικιοθελώς, δενόμαστε. Αλλά κουβαλάει και την ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας. Αυτό είναι το κλουβί που χρησιμοποιούσε ο Λάκης Αποστολίδης (ο ευρηματικός μας κουκλοπαίχτης που δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας) στο ίδιο παραμύθι. Κάθε φορά που εμφανίζεται στη σκηνή, κάθε φορά συγκινούμαι και νιώθω αυτήν την ιδιαίτερη αίσθηση καθήκοντος: Πως όλοι μας, έχουμε δυο χέρια απλωμένα. Το ένα στο παρελθόν, στο πρίν, στην ιστορία μας. Και το χέρι αυτό μαζεύει, μαζέυει ό,τι χωράει. Και το δίνει στο άλλο χέρι, αυτό που είναι απλωμένο στο μέλλον. Κι έτσι προχωράμε…
Μιλήστε μας λίγο για τη συνεργασία σας με το Γιάννη Ζουγανέλη, ο οποίος υπογράφει τη μουσική της παράστασης.
Ό,τι και να σας πω θα είναι λίγο. Μόνο αν ζήσετε κοντά στον Γιάννη Ζουγανέλη,έστω λίγες ώρες. Μόνο τότε θα νιώσετε πόσο υπέροχος, αληθινός άνθρωπος είναι. Και φυσικά πόσο μαγευτικό το ταλέντο του. Όλη η μουσική του υπάρχει μέσα στο Νου του. Και ξεχύνεται… Όσο για τη μουσική που μας έγραψε: Ταξιδιάρικη, συναισθηματική, επική και ξαφνικά… Τσίου Τσίου Ουίτς…. Το χιτάκι απο το μηχανικό Αηδόνι! Αχ, τόσο ωραία που είναι όταν συνεργάζεσαι μ’ έναν τέτοιον άνθρωπο!
Τι θα θέλατε να «πάρουν» μαζί τους φεύγοντας από την παράσταση τα παιδιά και τι οι γονείς;
Τα παιδιά να πάρουν συναισθήματα πολλά! Και χαρά! Και να αγαπήσουν και τα δύο Αηδόνια μας (εντάξει, λίγο περισσότερο το Αληθινό…) Και να βρουν «κακό» το κλουβί. Και οι γονείς… Οι γονείς να πάρουν μέσα από τα παιδιά τους όλα αυτά. Τη χαρά, το παιχνίδι, την ανάσα κοντά στον ήλιο. Αυτό. Να πάρουν μια ανάσα οι γονείς, δική τους, μια ανάσα ή μια ελπίδα, όπως θέλετε πείτε το. Να τολμήσουν να επιλέξουν αυτό που πραγματικά επιθυμούν, όπως ακριβώς έκανε και το Αληθινό μας Αηδόνι.
Ζούμε σε εποχή ψηφιακή. Πόσο εύκολο είναι για ένα παιδί να εκτιμήσει την αξία του αληθινού αηδονιού και να μην γοητευτεί από το μηχανικό;
Και γιατί να μην γοητευτεί; Το Μηχανικό μας Αηδόνι δεν είναι κακό. Είναι γοητευτικότατο, αστείο, μας αρέσει. Απλώς, από ένα σημείο και μετά, λόγω μονοτονίας, είναι βαρετό. Δεν βρίσκω το λόγο, γιατί τα παιδιά θα πρέπει να μείνουν ασυγκίνητα από την εποχή τους. Ούτε βρίσκω την ψηφιακή εποχή ψεύτικη. Απλώς, καμία εποχή στην ιστορία των Ανθρώπων, δεν ήταν μόνο ένα πράγμα. Αυτό είναι και το μυστικό. Να ζεις, να παίζεις στην εποχή σου, αλλά να θυμάσαι πως είσαι πάντα κάτι μεγαλύτερο από αυτό που οι άλλοι βλέπουν σε εσένα. Πως είσαι πολύ παραπάνω, πολύ πιο έξω, από το πλαίσιο στο οποίο θέλουν να σε εντάξουν.
Υπάρχει κάποια φράση από την παράσταση που να σας έχει σημαδέψει; Να αποτυπώνει τη φιλοσοφία σας για τη ζωή; Αν ναι, ποια είναι αυτή;
Υπάρχει ένα κομμάτι στην αρχή του έργου (μετά το πρώτο παιχνίδι) που συναντιέται ο Δάσκαλος με τον μαθητή. (Εδώ έχουμε και την τελετή τσαγιού, όπου τα παιδιά πάντα εντυπωσιάζονται). Παραθέτω αυτό το μικρό κομμάτι, στο οποίο ναι, αποτυπώνεται όλη η προσωπική μου φιλοσοφία.
Δάσκαλος και μαθητής
Μ: Και γιατί οι άνθρωποι φοβούνται δάσκαλε;
Δ: Επειδή δεν θέλουν την ελπίδα
Μ: Μα πως γίνεται να μην ελπίζουν;
Δ: Επειδή τότε θα έπρεπε να θέλουν να αλλάξουν.
Μ: Και γιατί να μην θέλουν την αλλαγή;
Δ: Επειδή η αλλαγή, κουβαλάει μέσα της την επιλογή. Κι όταν αποφασίζεις να αλλάξεις, επιλέγεις να είσαι κάτι άλλο. Και αυτό σου φέρνει ένα νέο Καθήκον. Απέναντι στον εαυτό σου. Αναγκάζεσαι αν είσαι ελεύθερος. Κι αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα συνεχίσεις μόνος σου, ή αλλού.
Μ: Μα είναι η ελευθερία εξαναγκασμός;
Δ: Όχι η ελευθερία, είναι η Ομορφιά της δημιουργίας.
Μ: Και οι άνθρωποι δεν θέλουν να είναι όμορφοι;
Δ: Οι άνθρωποι φοβούνται να είναι ελεύθεροι….
